7. OKTOBRA 2010. POČELA PRIMENA NOVOG ZAKONA O ZAŠTITI OD POŽARA
Decembra 2009. godine, nakon više od 20 godina primene Zakona o zaštiti od požara ("Sl. glasnik SRS", br. 37/88 od 8.10.1988. godine, u daljem tekstu: Stari Zakon) – donet je NOVI ZAKON O ZAŠTITI OD POŽARA i objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 111/09, od 29.12.2009. godine (u daljem tekstu: Novi Zakon), sa propisanim stupanjem na snagu – 6. januar 2010. godine, ali sa ODLOŽENIM POČETKOM PRIMENE.
Početak primene propisan je na dan - po isteku devet meseci od dana stupanja na snagu, što znači da je Novi Zakon o zaštiti od požara, počeo da se primenjuje – 7.10.2010. godine, kada je i prestao da važi Stari Zakon.
Privredna društva i druga pravna lica koja obavljaju poslove, za koje su ovim zakonom propisani posebni uslovi - dužna su da svoje poslovanje usklade sa odredbama ovog zakona, u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu Novog Zakona (do 7. januara 2011. godine).
Državni organi, organi autonomne pokrajine, organi jedinice lokalne samouprave, privredna društva i druga pravna lica - dužni su da usklade svoje opšte akte, koji se odnose na zaštitu od požara, sa odredbama ovog zakona, u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu Novog Zakona (do 7. januara 2011. godine).
Lica koja su, do dana stupanja na snagu Novog Zakona (6. januar 2010. g), položila stručni ispit (kojim je izvršena provera stručne osposobljenosti za rad na poslovima određenim Novim Zakonom) po propisima koji su bili na snazi u vreme njihovog polaganja, kao i lica kojima je tim propisima priznato pravo vršenja određenih poslova - ispunjavaju uslove za vršenje tih poslova i prema odredbama Novog Zakona (ako ispunjavaju i ostale propisane uslove).
Novim Zakonom - uređuju se - sistem zaštite od požara, prava i obaveze državnih organa, organa autonomne pokrajine i organa jedinica lokalne samouprave, privrednih društava, drugih pravnih i fizičkih lica, organizacija vatrogasne službe, nadzor nad sprovođenjem ovog zakona i druga pitanja od značaja za sistem zaštite od požara.
Odredbe Novog Zakona - shodno se primenjuju i na zaštitu od eksplozija.
Osnovni cilj propisanih mera zaštite od požara jeste - zaštita života ljudi, telesnog integriteta, materijalnih dobara i životne sredine.
Osnovne odrednice u Novom Zakonu su:
Sistem zaštite od požara (u daljem tekstu: zaštita od požara) - obuhvata skup mera i radnji za planiranje, finansiranje, organizovanje, sprovođenje i kontrolu mera i radnji zaštite od požara, za sprečavanje izbijanja i širenja požara, otkrivanje i gašenje požara, spasavanje ljudi i imovine, zaštitu životne sredine, utvrđivanje i otklanjanje uzroka požara, kao i za pružanje pomoći kod otklanjanja posledica prouzrokovanih požarom.
Subjekti zaštite od požara su - državni organi, organi autonomne pokrajine, organi jedinica lokalne samouprave, privredna društva, druga pravna i fizička lica.
Požar je - proces nekontrolisanog sagorevanja kojim se ugrožavaju život i zdravlje ljudi, materijalna dobra i životna sredina;
Eksplozija je - proces naglog sagorevanja koji nastaje kao posledica upotrebe zapaljivih tečnosti i gasova i ostalih gorivih materija koje sa vazduhom mogu stvoriti eksplozivnu smešu, praćenu udarnim talasom pritiska produkata sagorevanja i porastom temperature, kao i naglog razaranja plašta posuda usled neplaniranog ili nekontrolisanog širenja fluida i razletanja delova uređaja, tehnološke opreme ili objekata, kojim se ugrožavaju život i zdravlje ljudi i materijalna dobra;
Havarija je - razaranje osnovnih sklopova postrojenja u privrednim, javnim i drugim objektima koje predstavlja opasnost za život i zdravlje ljudi, za materijalna dobra i izbijanje požara;
Spasavanje predstavlja - intervenciju vatrogasno-spasilačkih i vatrogasnih jedinica radi zaštite ljudskih života, telesnog integriteta i materijalnih dobara prilikom požara, havarija i drugih vanrednih događaja, u skladu s posebnim zakonom.
KATEGORIZACIJA – prema ugroženosti od požara:
U cilju utvrđivanja odgovarajuće organizacije i preduzimanja mera potrebnih za uspešno funkcionisanje i sprovođenje zaštite od požara - Ministarstvo vrši kategorizaciju objekata, delatnosti i zemljišta prema ugroženosti od požara (u zavisnosti od tehnološkog procesa koji se u njima odvija; vrste i količine materijala koji se proizvodi, prerađuje ili skladišti; vrste materijala upotrebljenog za izgradnju objekta; značaja i veličine objekta i vrste biljnog pokrivača).
Objekti, delatnosti i zemljišta razvrstavaju se u sledeće kategorije (tri kategorije, za razliku od Starog Zakona, po kome je bilo propisano razvrstavanje u četiri kategorije):
- sa visokim rizikom od izbijanja požara - prva kategorija ugroženosti od požara;
- sa povećanim rizikom od izbijanja požara - druga kategorija ugroženosti od požara;
- sa izvesnim rizikom od izbijanja požara - treća kategorija ugroženosti od požara.
Zaštita od požara ostvaruje se:
- organizovanjem i pripremanjem subjekata zaštite od požara za sprovođenje zaštite od požara;
- obezbeđivanjem uslova za sprovođenje zaštite od požara;
- preduzimanjem mera i radnji za zaštitu i spasavanje ljudi, materijalnih dobara i životne sredine prilikom izbijanja požara;
- nadzorom nad primenom mera zaštite od požara.
Novi Zakon se bazira na sledećim načelima:
- Načelu zaštite
- Načelu prevencije
- Načelu stalnosti protivpožarne zaštite
- Načelu jačanja svesti
- Načelu javnosti
- Načelu saradnje
- Načelu solidarnosti
- Načelu odgovornosti
U pogledu - Planiranja i organizovanja zaštite, Novim Zakonom je propisana obaveza donošenja sledećih akata:
- Strategija zaštite od požara
- Sanacioni plan
- Plan zaštite od požara
- Pravila zaštite od požara
Strategiju zaštite od požara (za period od najmanje pet godina) donosi Vlada.
Sanacioni plan za otklanjanje posledica požara – donose - Privredno društvo i drugo pravno lice, Jedinica lokalne samouprave, Autonomna pokrajina i Vlada (u odreženim slučajevima, na pr. ako posledice požara prevazilaze mogućnosti sanacije jedinice lokalne samouprave ili autonomne pokrajine).
Plan zaštite od požara donose - Autonomna pokrajina, Jedinica lokalne samouprave i Subjekti u prvoj i drugoj kategoriji ugroženosti.
Pravila zaštite od požara – donose određeni subjekti (na pr. skupština zgrade, odnosno savet zgrade u stambenim objektima) iz treće kategorije ugroženosti.
Takođe – u vezi projektovanja i izgradnje objekata, voditi računa o sledećem:
Prostorni i urbanistički plan, pored uslova propisanih posebnim zakonom, moraju da sadrže i elemente propisane članom 29. Novog Zakona o zaštiti od požara.
Tehnička dokumentacija za prethodne radove, u smislu zakona kojim se uređuje planiranje i izgradnja, za građenje objekata utvrđenih Novim Zakonom, mora da sadrži uslove zaštite od požara propisane procenom rizika od požara, u skladu s Novim Zakonom, a Ministarstvo unutrašnjih poslova daje saglasnost na tehničku dokumentaciju.
Glavni projekat zaštite od požara, kao sastavni deo tehničke dokumentacije za izgradnju objekata utvrđenih Novim Zakonom, izrađuje privredno društvo, odnosno drugo pravno lice koje je upisano u odgovarajući registar za obavljanje delatnosti izrade tehničke dokumentacije, koje ima ovlašćenje Ministarstva unutrašnjih poslova - za izradu Glavnog projekta zaštite od požara i ima zaposlena lica sa licencom za izradu projekta zaštite od požara.
Saglasnost (Ministarstva unutrašnjih poslova) na projektnu dokumentaciju, u delu koji se odnosi na zaštitu od požara, za izgradnju, adaptaciju i rekonstrukciju određenih objekata (član 33.), odnosno za posebne objekte (član 34.).
Objekat visokogradnje (u smislu posebnog propisa), u zavisnosti od vrste i namene - mora biti projektovan, izgrađen, korišćen i održavan na način kojim se obezbeđuju uslovi za sigurnu evakuaciju ljudi.
Na putevima, prolazima, platoima i sličnim prilazima objektima, koji su predviđeni za prolaz vatrogasnih vozila ili evakuaciju ljudi i imovine ugroženih požarom - nije dozvoljeno graditi ili postavljati objekte i druge zapreke.
Pri projektovanju i izgradnji visokih stambenih objekata i objekata javne namene (hoteli, robne kuće, bioskopi, pozorišta, biblioteke, dečje ustanove, škole i visokoškolske ustanove, zdravstvene ustanove, sportske dvorane, koncertne dvorane, stadioni i sl.), kao i u objektima u kojima se čuvaju umetnička dela - obavezna je ugradnja uređaja koji omogućavaju blagovremeno otkrivanje i javljanje požara.
U objektima u kojima se odvijaju tehnološki procesi u kojima se proizvode, prerađuju, koriste i skladište zapaljive, eksplozivne i druge opasne materije, u visokim objektima (osim stambenih zgrada), u zgradama arhiva i dokumentacije od posebne vrednosti, u objektima u kojima se obavlja trgovina površine preko 3500 m2, u objektima koji služe za izložbe površine preko 1000 m2, muzejima, bioskopima, pozorištima, aerodromskim zgradama površine preko 1000 m2, pored uređaja koji omogućavaju blagovremeno otkrivanje i javljanje požara - obavezna je i ugradnja uređaja koji omogućavaju blagovremeno gašenje požara (stabilni sistemi za gašenje požara).
Dakle, Novim Zakonom je, shodno novom vremenu i novim tehnologijama, uvažavajući dotadašnja iskustva (konkretno – Starog Zakona) obuhvaćen širi dijapazon (obavezujućih) mera otklanjanja i odbrane od požara.
Na ovom mestu, istakli bi još nekoliko izričitih obaveza i zabrana (od kojih su neke postojela i do sada, ali ne u ovakvoj formi zakonom propisane obaveze, odnosno zabrane).
OBAVEZA GRAĐANA
OBAVEZA PRIJAVljIVANJA - Građanin koji primeti neposrednu opasnost od izbijanja požara ili primeti požar - dužan je da ukloni opasnost, odnosno da ugasi požar, ako to može učiniti bez opasnosti za sebe ili drugog.
Ako građanin ne može sam da ugasi požar - dužan je da o tome, bez odlaganja, obavesti najbližu vatrogasnu jedinicu, odnosno policijsku stanicu.
Za ponašanje suprotno gore iznetom (član 71. Novog Zakona) – propisana je prekršajna kazna, u visini od 10.000 do 50.000 dinara.
ZABRANA LAŽNOG PRIJAVljIVANJA - Zabranjena je lažna prijava požara i drugih tehničko-tehnoloških nesreća, a troškove intervencije vatrogasno-spasilačke jedinice (po lažnoj prijavi požara) - snosi lice koje je lažno prijavilo požar. Takođe, propisana je i prekršajna kazna za to lice, u visini od 10.000 do 50.000 dinara.
ZABRANA LOŽENJA VATRE U ŠUMI - Zabranjeno je loženje otvorene vatre u šumi i na udaljenosti od 200 m od ruba šume (izuzev na određenim i za to vidno obeleženim mestima, u skladu sa propisanim merama zaštite od požara). Takođe, propisana je i kazna za prekršaj ove odredbe, u visini od 10.000 do 50.000 dinara.
OBAVEZA SVIH SUBJEKATA DRUŠTVA
ZABRANA SPAljIVANJA NA OTVORENOM - Zabranjeno je - spaljivanje ostataka strnih useva, spaljivanje smeća na otvorenom prostoru i spaljivanje biljnih ostataka, a lice koje je ovim radnjams izazvalo požar - dužno je da vatrogasno-spasilačkoj jedinici nadoknadi troškove intervencije, u skladu s posebnim propisom.
Takođe, propisana je i kazna za prekršaj ove odredbe, u visini od 300.000 do 1.000.000 dinara (za pravno lice), odnosno - od 150.000 do 500.000 dinara (za preduzetnika), odnosno - od 10.000 do 50.000 dinara (za fizičko lice).
OBAVEZE U PRIRODI - Pri obavljanju poslova u prirodi, koji mogu izazvati požar, a naročito prilikom upotrebe otvorenog plamena - moraju se sprovoditi mere zaštite od požara.
OBAVEZA ORGANIZOVANJA PROTIVPOŽARNE STRAŽE - Protivpožarnu stražu je obavezno da organizuje:
- lice koje pretače zapaljive tečnosti ili zapaljive gasove, u količini iznad 5 m3;
- lice koje izvodi radove zavarivanja, rezanja i lemljenja, koristi otvoreni plamen ili alat koji prilikom korišćenja varniči u prostoriji, koja nije posebno prilagođena za obavljanje tog posla ili na udaljenosti od 200 m od ruba šume;
- organizator javnog skupa ili priredbe na kojoj postoji opasnost od izbijanja požara.
Takođe, propisana je i kazna za prekršaj ove odredbe, u visini od 300.000 do 1.000.000 dinara (za pravno lice), odnosno - od 150.000 do 500.000 dinara (za preduzetnika), odnosno - od 10.000 do 50.000 dinara (za fizičko lice).
OBAVEZE U VEZI ŽETVENIH RADOVA - Privredno društvo, zemljoradnička zadruga, ustanova ili drugo pravno lice, preduzetnik i poljoprivrednik, koji vrši žetvene radove -dužan je da preduzme posebne mere zaštite strnih useva od požara (član 49).
U slučaju nepreduzimanja posebnih mera za vrema žetvenih radova - propisana je i kazna za prekršaj, u visini od 300.000 do 1.000.000 dinara (za pravno lice), odnosno - od 150.000 do 500.000 dinara (za preduzetnika), odnosno - od 10.000 do 50.000 dinara (za fizičko lice).
ZABRANA/OBAVEZA SMEŠTANJA ZAPAljIVOG MATERIJALA - Zapaljivi materijal - ne sme se smeštati na prostoru koji nije udaljen najmanje 6 m od objekta ili dela objekta (OSIM ako tehničkim propisima nije drugačije određeno).
Za povredu ove odredbe, propisana je i kazna za prekršaj, u visini od 300.000 do 1.000.000 dinara (za pravno lice), odnosno - od 150.000 do 500.000 dinara (za preduzetnika), odnosno - od 10.000 do 50.000 dinara (za fizičko lice).
Za detalje – videti:
LJ.M.V.
Objavljeno: 04.10.2010.
"Službeni glasnik RS", broj 59/17, strana: 21 od 16.06.2017.
"Službeni glasnik RS", broj 56/17, strana: 7 od 07.06.2017.
"Službeni glasnik RS", broj 57/17, strana: 23 od 09.06.2017.
"Službeni glasnik RS", broj 58/17, strana: 13 od 15.06.2017.
"Službeni glasnik RS", broj 45/11, strana: 146 od 21.06.2011.
"Službeni glasnik RS", broj 58/17, strana: 14 od 15.06.2017.
"Službeni glasnik RS", broj 57/17, strana: 15 od 09.06.2017.
"Službeni glasnik RS", broj 57/17, strana: 15 od 09.06.2017.
"Službeni glasnik RS", broj 58/17, strana: 3 od 15.06.2017.
"Službeni glasnik RS", broj 59/17, strana: 20 od 16.06.2017.
"Službeni glasnik RS", broj 58/17, strana: 15 od 15.06.2017.
"Službeni glasnik RS", broj 58/17, strana: 15 od 15.06.2017.
"Službeni glasnik RS", broj 59/17, strana: 12 od 16.06.2017.
Da li imate komentar?
Ukupno: 9
Komentar #9 objavljen : Tue February 10, 2015, 23:55:14
Ukupno: 9
Komentar #8 objavljen : Tue December 09, 2014, 10:52:23
Ukupno: 9
Komentar #7 objavljen : Fri February 08, 2013, 13:06:43
Ukupno: 9
Komentar #6 objavljen : Fri April 13, 2012, 18:25:29
Ukupno: 9
Komentar #5 objavljen : Sun November 27, 2011, 19:24:22
Ukupno: 9
Komentar #4 objavljen : Tue July 19, 2011, 12:40:23
Ukupno: 9
Komentar #3 objavljen : Sun March 27, 2011, 19:41:17
Ukupno: 9
Komentar #2 objavljen : Fri March 18, 2011, 12:58:48
Ukupno: 9
Komentar #1 objavljen : Thu March 17, 2011, 20:31:30